Profesor Tomasz Dietl laureatem japońskiej nagrody Tohoku University International Award - Special Award

Z przyjemnością informujemy, że nasz kolega profesor Tomasz Dietl, członek rzeczywisty PAN, kierownik Międzynarodowego Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną – MagTop, został laureatem japońskiej nagrody Tohoku University International Award – Special Award. Laureatowi serdecznie gratulujemy i życzymy dalszej owocnej pracy.

Ceremonia wręczenia Nagrody Tohoku University International Award – Special Award odbędzie się podczas Dnia Absolwenta Uniwersytetu Tohoku 2025, zaplanowanego na sobotę, 11 października 2025, w Tohoku University Centennial Hall (Kawauchi Hagi Hall).

Jak czytamy w nominacji opublikowanej na stronach Uniwersytetu w Tohoku: „Profesor Dietl jest cenionym na całym świecie fizykiem teoretycznym, znanym ze swoich prac w dziedzinie spintroniki i materiałów topologicznych. Jego artykuł z 2000 roku opublikowany w Science, w którym zaproponował teorię ferromagnetyzmu w rozcieńczonych półprzewodnikach magnetycznych, jest najczęściej cytowaną publikacją w historii Uniwersytetu Tohoku (9910 cytowań do 30 kwietnia 2025 roku). Prof. Dietl odegrał kluczową rolę w rozwoju badań nad spintroniką na tej uczelni. Od 1999 roku był profesorem w Instytucie Badań Komunikacji Elektrycznej (Research Institute of Electrical Communication), a w latach 2012–2023 pełnił funkcję głównego badacza (Principal Investigator) w Advanced Institute for Materials Research (AIMR). Obecnie kieruje Centrum MagTop w Polskiej Akademii Nauk. Jego całkowita liczba cytowań przekracza 35 000, a indeks H wynosi 70. Jeśli chodzi o działalność dydaktyczną, był również mocno zaangażowany w międzynarodowy program studiów doktoranckich GP-Spin na Uniwersytecie Tohoku, w ramach którego opiekował się wieloma doktorantami. Jego wkład został w sposób szczególny uhonorowany podczas uroczystości z okazji 10-lecia GP-Spin w lutym 2025 roku.”

Uniwersytet Tohoku, który mieści się w mieście Sendai w prefekturze Miyagi, jest jednym z wiodących i najbardziej prestiżowych państwowych uniwersytetów w Japonii. Na uniwersytecie kształci się ponad 15 000 studentów na 10 wydziałach. Związki profesora Dietla z Uniwersytetem Tohoku sięgają lat dziewięćdziesiątych.

Międzynarodowa Nagroda Uniwersytetu Tohoku, ustanowiona w 2022 roku, przyznawana jest osobom związanym z uczelnią, które w znaczący sposób przyczyniły się do zwiększenia jej międzynarodowej rozpoznawalności poprzez swoją działalność na arenie międzynarodowej.

Tomasz Dietl stopień doktora i habilitację z fizyki doświadczalnej i teoretycznej materii skondensowanej uzyskał odpowiednio w 1977 i 1983 r., a tytuł profesora uzyskał w 1990 r. w Instytucie Fizyki Polskiej Akademii Nauk. Profesor był założycielem i kierownikiem Laboratorium Badań Kriogenicznych i Spintronicznych w IF PAN, a od 1986 r. kieruje zespołem naukowym. Prof. Dietl odbył staże podoktorskie w Ecole Polytechnique w Paryżu i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium, pracował jako profesor wizytujący Uniwersytetu Keplera w Linzu, Uniwersytetu Fouriera w Grenoble, Uniwersytetu Tohoku w Sendai oraz Uniwersytetu w Orsay, a także – jako profesor zwyczajny w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego (2004-2016) oraz w Zaawansowanym Instytucie Badań Materiałowych Uniwersytetu Tohoku w Sendai (2012-2023).

Jego obecne zainteresowania badawcze koncentrują się na opracowywaniu systemów materiałowych i koncepcji urządzeń dla nanospintroniki izolatorów topologicznych, półprzewodników ferromagnetycznych i antyferromagnetycznych oraz hybrydowych nanostruktur metal/półprzewodnik. Prof. Dietl jest autorem lub współautorem 380 publikacji naukowych i 30 popularnonaukowych oraz wygłosił ponad 200 wykładów zaproszonych na spotkaniach międzynarodowych, w tym dziewięć wykładów plenarnych na najważniejszych wielosekcyjnych konferencjach fizycznych.

W 2008 r. Tomasz Dietl uzyskał Advanced Grant (FunDMS) Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych ERC, a w 2012 r. – grant Maestro NCN.

Od 1998 r. jest członkiem Polskiej Akademii Nauk, a w 2002 r. został wybrany do Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej Komisji Fizyki Niskich Temperatur. Został także mianowany członkiem honorowym (fellow) Brytyjskiego Instytutu Fizyki, Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego oraz Japońskiego Towarzystwa Fizyki Stosowanej (odpowiednio w latach 2004, 2015 i 2019 r.). W 2009 r. prof. Dietl został wybrany do Polskiej Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 2011 r. – do Academia Europaea. W tym samym roku został powołany przez Komisję Europejską do Rady Naukowej i Komitetu Sterującego ERC na kadencję 2011-2014. Obecnie jest Przewodniczącym Rady Narodowego Centrum Nauki (kadencja 2024-2026).

Profesor Dietl jest laureatem Nagrody im. Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce (1997), Nagrody Naukowej im. Aleksandra von Humboldta w Niemczech (2003) oraz Europejskiej Nagrody Fizycznej Agilent Technologies 2005. Z Davidem D. Awschalomem (USA) i Hideo Ohno (Japonia) otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2006) „za pionierskie prace, które utorowały drogę do powstania spintroniki półprzewodnikowej”. W 2010 Profesor otrzymał Medal im. Mariana Smoluchowskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego, a w 2013 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.